Waarmee gaat u verbouwen?
Duurzame bouwmaterialen vallen uiteen in grofweg 3 categorieën: nieuw, gerecycled of tweedehands. Daarnaast maken we onderscheid tussen natuurlijke, minerale en synthetische materialen.
Wat voor u de meest duurzame keuze is, hangt af van de aard van het project, waar op de wereld het materiaal wordt geproduceerd, maar ook de kwaliteit van het beschikbare materiaal.
En voor als u gaat isoleren: als laatste aandacht voor het kiezen van het juiste isolatiemateriaal.
Tweedehands
Door te kiezen voor tweedehands bouwmaterialen zorgt u ervoor dat bestaande materialen een langere levensduur krijgen. En dat er minder nieuwe materialen geproduceerd hoeven te worden.
U vindt tweedehands bouwmateriaal via het platform Opalis of op de marktplaats van Insert. Let er wel op dat de kwaliteit van de materialen goed is. De milieuwinst van tweedehands gaat snel verloren als u binnen korte tijd alweer iets moet vervangen.
Bij uitstek geschikt voor hergebruik zijn houten vloeren, wastafels, kranen, keukenkastjes en aanrechtbladen. Maar denk bijvoorbeeld ook aan dakpannen en tuintegels.
Gerecycled
Beton of metaal nodig? Deze materialen lenen zich bij uitstek voor recycling, omdat ze tijdens het recyclingproces vrijwel niets aan kwaliteit verliezen. Daarnaast zijn nieuw beton en metaal heel milieuvervuilend, omdat er bij de productie veel broeikasgassen vrijkomen.
Natuurlijk worden er naast beton en metaal ook andere materialen gerecycled aangeboden. Net als bij tweedehands geldt ook hier: is de kwaliteit dusdanig dat het materiaal nog lang meegaat? Nee? Dan kiest u toch beter voor kwalitatief hoogwaardig tweedehands of nieuwe bouwmaterialen.
Nieuw
Ondanks de voordelen van tweedehands en gerecycled materiaal, is het in sommige gevallen toch verstandiger om voor nieuw materiaal te kiezen. Bijvoorbeeld als u ramen en kozijnen gaat vervangen. Een nieuw raam is op termijn duurzamer omdat het beter isoleert. Precies hetzelfde geldt voor deuren.
Wat voor tweedehands en gerecycled materiaal geldt, is natuurlijk ook belangrijk als u nieuw koopt: ga voor hoge kwaliteit en daarmee een lange levensduur!
Natuurlijk, mineraal of synthetisch?
Natuurlijke bouwmaterialen hebben een zogenaamd onuitputtelijke oorsprong. Hout bijvoorbeeld. Als je dat kapt, groeit het terug. Ook zijn deze materialen makkelijk biologisch afbreekbaar.
Minerale materialen zoals baksteen of natuursteen moeten gedelfd worden. Niet alleen is de voorraad daarvan eindig, het winnen van deze materialen is ook erg milieubelastend.
De productie van synthetische materialen vergt niet alleen veel energie, vaak worden er ook gevaarlijke stoffen gebruikt bij de productie. Daarnaast zijn deze materialen niet biologisch afbreekbaar.
Is natuurlijk materiaal dan altijd de beste keuze? Zo simpel ligt het niet, helaas. Natuurlijk bouwmateriaal dat de halve wereld moet overvliegen voordat u het kunt gebruiken kan best veel minder duurzaam zijn dan een synthetisch alternatief dat lokaal geproduceerd wordt.
En neem schapenwol: dit wordt aangeboden als natuurlijk alternatief voor synthetisch of mineraal isolatiemateriaal. Maar de uitstoot van broeikasgassen is bij schapenwol 20(!) keer zo hoog als bij kunststof isolatiemateriaal met hetzelfde isolerend vermogen.
Keurmerk
Keurmerken kunnen u helpen een afgewogen keuze te maken. Een keurmerk geeft zekerheid over de herkomst van materialen. Zo geven de keurmerken FCS en PEFC u garantie dat hout niet illegaal gekapt is (bamboe wordt overigens ook meegenomen in het FCS certificeringssysteem).
Bij gerecycled beton zoekt u naar het Milieukeur keurmerk. Gerecycled metaal heeft geen keurmerk, maar er is wel een MRF keurmerk voor bedrijven die metaal recyclen. Er zijn ook keurmerken voor verf en stucmateriaal. Keurmerkenwijzer heeft een duidelijk overzicht van alle bestaande keurmerken voor bouwmaterialen.
Isolatiemateriaal kiezen
Woningisolatie bespaart meer energie dan de productie van het materiaal kost. Toch wat extra aandacht voor de keuze van isolatiemateriaal. Sommige materialen hebben namelijk een wat lagere milieubelasting en andere een wat hogere. En er zijn twee absolute afraders.
Niet doen
Om te beginnen twee isolatiematerialen die u beter niet kiest: schapenwol en gespoten PUR.
De milieu-impact van schapenwol is veel hoger dan van andere materialen dankzij de hoge uitstoot van broeikasgassen (20 x hoger dan bij glas- of steenwol), de mest van schapen die voor meer stikstof in de bodem zorgt en het gif dat gebruikt wordt om ongedierte in schapenvachten te bestrijden.
Voor vloerisolatie is gespoten PUR de minst duurzame keuze. PUR werd vroeger gespoten met HFK’s als blaasmiddel. Omdat dit zeer sterke broeikasgassen zijn (800 tot 3200 keer sterker dan CO2) worden deze HFK’s vanaf 2023 verboden. De meeste isolatiebedrijven die PUR spuiten zijn al overgestapt op zogenaamde HFO’s of water als spuitmiddel. De klimaatbelasting hiervan is veel lager dan die van HFK’s, maar belast het milieu toch meer dan de meeste andere isolatiematerialen voor vloeren.
4 criteria voor isolatiematerialen
Hoe kiest u welk isolatiemateriaal geschikt is voor uw huis? Er zijn 4 punten om op te letten:
- Wat past bij uw woning?
Afhankelijk van de plek van de isolatie (bijvoorbeeld dak, vloer, muur) en de eigenschappen van de ruimte zijn bepaalde isolatiematerialen meer geschikt dan anderen. Vochtige kruipruimte? Dan kiest u vloerisolatie die daar tegen kan. Een plat dak waar u op moet kunnen lopen? Drukvast isolatiemateriaal is uw beste keuze - Isolatiewaarde
Kies altijd isolatiemateriaal met een hoge isolatiewaarde. Afhankelijk van de plek die geïsoleerd moet worden gelden er verschillende normen voor de minimale Rd waarden. Zo geldt er een minimale Rd-waarde van 3,5 voor vloeren en een minimale waarde van 3,8 voor een dak. - Goed aanbrengen
Voorkom plekken waar je lucht verliest door het materiaal goed aan te laten sluiten. Zo kan er ook geen condens- of schimmelvorming ontstaan. Laat u uw huis isoleren? Via Verbeter Je Huis vindt u een gecertificeerde isolatiebedrijf. Zelf isoleren kan ook. Volg dan de gebruiksaanwijzing nauwkeurig. - Milieubelasting
Als het goed is blijven er na bovenstaande 3 punten een aantal isolatiematerialen over. Kies het materiaal dat bovengemiddeld of gemiddeld scoort wat betreft milieubelasting.
Meer informatie over isolatiematerialen, hun impact op het klimaat en hun Rd-waarde vindt u bij Milieucentraal.
